Οι ημέρες αργίας διακρίνονται σε αυτές που έχουν καθοριστεί από τον νόμο σαν ημέρες υποχρεωτικής αργίας, κατά τις οποίες απαγορεύεται κάθε βιομηχανική, βιοτεχνική, εμπορική εργασία και κάθε επαγγελματική εν γένει δραστηριότητα, καθώς βέβαια και η απασχόληση των μισθωτών, και στις ημέρες προαιρετικής αργίας, στις οποίες επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη η λειτουργία της επιχείρησης και η απασχόληση ή μη των μισθωτών που απασχολούνται από αυτόν.
1. Υποχρεωτικές Αργίες
Οι υποχρεωτικές αργίες όπως έχουν καθιερωθεί από τον νόμο (Β.Δ.748/66) είναι οι:
- Η 25η Μαρτίου
- Η Δευτέρα του Πάσχα
- Η 15η Αυγούστου
- Η ημέρα των Χριστουγέννων 25η Δεκεμβρίου
- Η 1η Μαΐου (Όταν αυτή κηρύσσεται ως υποχρεωτική με απόφαση του Υπουργού Απασχόλησης)
1.1 Αποδοχές υποχρεωτικών αργιών
Οι μισθωτοί που απασχολούνται κατά τις παραπάνω ημέρες δικαιούνται την προσαύξηση του 75%.
Αναλυτικότερα, όσοι μισθωτοί αμείβονται με ημερομίσθιο και δεν θ' απασχοληθούν ημέρα υποχρεωτικής αργίας (λόγω μη λειτουργίας της επιχείρησης στην οποία εργάζονται) δικαιούνται το καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους, χωρίς καμία προσαύξηση. Οι μισθωτοί που αμείβονται με μηνιαίο μισθό δεν δικαιούνται επιπλέον αποδοχές πέραν των κανονικών μηνιαίων αποδοχών τους, εφόσον δεν εργασθούν.
Όσον αφορά τους μισθωτούς που θα εργασθούν σε ημέρα υποχρεωτικής αργίας, διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις: Στους ημερομίσθιους θα καταβληθεί το ημερομίσθιό τους και προσαύξηση 75% ενώ στους αμειβόμενους με μισθό, αν η επιχείρηση στην οποία απασχολούνται εξαιρείται από την αργία Κυριακή θα καταβληθεί προσαύξηση 75% που θα υπολογιστεί στο 1/25 του μηνιαίου μισθού τους.
Αντίθετα, αν οι μισθωτοί απασχολούνται σε επιχειρήσεις που εφαρμόζεται η Κυριακή αργία, θα τους καταβληθεί πέρα από την προσαύξηση του 75% και το 1/25 του καταβαλλόμενου μηνιαίου μισθού επιπλέον.
Σε περίπτωση δε που η επιχείρηση λειτουργήσει, με άδεια του Σ.ΕΠ.Ε., αλλά ο εργαζόμενος δεν προσέλθει να εργαστεί δεν λαμβάνει ούτε το ημερομίσθιο εκείνης της ημέρας ούτε βέβαια και την προσαύξηση του 75%.
2. Προαιρετικές Αργίες
Σύμφωνα με τις διατάξεις του Β.Δ.748/66 ως προαιρετικές αργίες θεωρούνται οι:
- Η 28η Οκτωβρίου
- Η 1η Μαΐου
Σε ότι αφορά την 1η Μαΐου βάσει του άρθρου 1 του Α.Ν.380/68 με απόφαση του Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας η 1η Μαΐου μπορεί να κηρύσσεται υποχρεωτική αργία. Εξάλλου σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν.74/75 αν η 1η Μαΐου συμπέσει με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας ή με την Κυριακή του Πάσχα μπορεί να μετατίθεται σε άλλη ημέρα με απόφαση του Υπουργού Εργασίας.
2.1. Αποδοχές προαιρετικών αργιών
Η αμοιβή τον μισθωτών που εργάζονται σε ημέρα προαιρετικής αργίας διακρίνεται σε δύο περιπτώσεις:
Τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο και τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό.
Για την μεν πρώτη περίπτωση ισχύει ότι εφόσον τα ανωτέρω πρόσωπα εργαστούν, θα λάβουν το συνηθισμένο (κανονικό) ημερομίσθιο που τους καταβάλλεται και επί πλέον την προσαύξηση του 75%, η οποία υπολογίζεται επί του νομίμου ημερομισθίου (εκείνου που προβλέπεται από την οικεία συλλογική σύμβαση).
Εάν όμως η επιχείρηση δεν λειτουργήσει, θα λάβουν απλώς το ημερομίσθιό τους χωρίς άλλη προσαύξηση, διότι η μη απασχόλησή τους δεν οφείλεται σε δική τους υπαιτιότητα, αλλά στον εργοδότη τους.
Στην περίπτωση όμως που δεν προσέλθουν να εργαστούν γνωρίζοντας ότι η επιχείρηση θα λειτουργήσει, δεν δικαιούνται να λάβουν οποιαδήποτε αμοιβή για την ημέρα εκείνη.
Σε ότι αφορά τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό ισχύει ότι εάν ο εργοδότης αποφασίσει να λειτουργήσει η επιχείρησή του και εφόσον οι εργαζόμενοι απασχοληθούν, δικαιούνται να λάβουν μόνο την προσαύξηση του 75% επί του 1/25 του μισθού, όπως ακριβώς γίνεται και στις υποχρεωτικές αργίες.
Εάν ο εργοδότης αποφασίσει να μη λειτουργήσει η επιχείρηση, πέρα από τον μισθό τους δεν δικαιούνται να λάβουν πρόσθετη αμοιβή.
Πάντως, εάν δεν προσέλθουν να εργαστούν, γνωρίζοντας ότι η επιχείρηση θα λειτουργήσει, όχι μόνο δεν δικαιούνται να λάβουν πρόσθετη αμοιβή, αλλά ο εργοδότης δικαιούται να αφαιρέσει από τον κανονικό μισθό τους το 1/25 του μισθού.
3. Λοιπές ημέρες αργίας (κατ’ έθιμο αργίες)
Υπάρχουν ορισμένες ημέρες οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις αργίες του Νόμου (Β.Δ.748/66) για τον ιδιωτικό τομέα και συνεπώς αποτελούν εργάσιμες ημέρες για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Αντιθέτως, είναι αργίες για τον στενό και ευρύτερο Δημόσιο Τομέα. Ωστόσο, με ειδικούς όρους συλλογικών συμβάσεων εργασίας ή διαιτητικών αποφάσεων ή με έθιμο πολλές επιχειρήσεις δε λειτουργούν, μεταξύ άλλων, τις παρακάτω ημέρες:
- Μεγάλη Παρασκευή
- Αγίου Πνεύματος
- Ημέρα Θεοφανείων 6η Ιανουαρίου
- Καθαρά Δευτέρα
- 1η Ιανουαρίου
- 26η Δεκεμβρίου
3.1 Αποδοχές κατ’ έθιμο αργιών
Η απασχόληση των μισθωτών τις ημέρες αυτές είναι νόμιμη και επιπλέον δεν δημιουργεί αξίωση για πρόσθετη αμοιβή τους. Επομένως, οι μισθωτοί γενικά (εργατοτεχνίτες, υπάλληλοι κ.λπ.) οφείλουν να εργαστούν κανονικά.
Όσοι από αυτούς αμείβονται με ημερομίσθιο, θα λάβουν το σύνηθες καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους χωρίς καμία προσαύξηση.
Όσοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό δεν δικαιούνται να λάβουν πρόσθετη αμοιβή, γιατί ο μισθός τους περιλαμβάνει και την αμοιβή για την εργασία των ανωτέρω ημερών.
Σε περίπτωση όμως που σε συλλογική σύμβαση εργασίας (Σ.Σ.Ε.) ή διαιτητική απόφαση (Δ.Α.) ορίζονται ως αργίες και όρος για την καταβολή της προσαύξησης 75%, ο όρος αυτός υπερισχύει επειδή είναι ευνοϊκότερος από τη γενική ρύθμιση.
Σύμφωνα με όρο που έχει τεθεί σε ορισμένες συλλογικές συμβάσεις ή Διαιτητικές αποφάσεις, η μέρες αυτές έχουν καθιερωθεί ως ημέρες αργίας. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι που υπάγονται στις Σ.Σ.Ε. και Δ.Α. αυτές δικαιούνται την ημέρα αυτή να μην προσέλθουν στην εργασία τους, λαμβάνοντες οι μεν αμειβόμενοι με ημερομίσθιο , το ημερομίσθιο της ημέρας αυτής χωρίς να εργασθούν, οι δε αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό , τον μηνιαίο τους μισθό, παρότι δεν θα έχουν εργασθεί τις ημέρες αυτές.
Αντίθετα όσοι από τους τελευταίους αυτούς εργαζομένους εργασθούν κατά τις ημέρες αυτές, δικαιούνται εκτός του ημερήσιου μισθού τους και προσαύξηση 75% που υπολογίζεται επί του νομίμου ημερομισθίου τους.
Σε περίπτωση που μία επιχείρηση κατ’ έθιμο παρέμενε κλειστή (σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω ημέρες) κατά τα προηγούμενα χρόνια και κατέβαλε τις αποδοχές και φέτος κατ’ εξαίρεση αποφάσισε να λειτουργήσει, τότε όσοι από τους μισθωτούς εργασθούν, δικαιούνται να λάβουν, εάν είναι ημερομίσθιοι το κανονικό ημερομίσθιο της ημέρας αυτής, ενώ αν αμείβονται με μηνιαίο μισθό, δικαιούνται εκτός από τον μισθό τους και πρόσθετη αμοιβή ίση με το 1/25 του μηνιαίου μισθού τους.
Σωτήριος Δημ. Φραντζανάς, οικονομολόγος, MSc in Acc. & Fin., συνεργάτης της Επιστημονικής Ομάδας του περιοδικού Epsilon7
