Έρχονται πρόσθετα μέτρα το 2009
Γιατί ο προϋπολογισμός κινδυνεύει να μείνει στον αέρα. Ολη η έκθεση του ΙΟΒΕ
«Η Ελλάδα υφίσταται και αυτή εντονότερα το τελευταίο διάστημα τις συνέπειες της διεθνούς κρίσης, παρόλο που η συμμετοχή στην Ευρωζώνη έχει αποδειχθεί ευεργετική έως τώρα», αναφέρει μεταξύ άλλων η έκεθση του ΙΟΒΕ».
«Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η μεγάλη διεύρυνση των επιτοκιακών περιθωρίων δανεισμού (spreads), καθώς η διεθνής αβεβαιότητα προκάλεσε μεγαλύτερη εστίαση των διεθνών αγορών χρήματος και κεφαλαίου στις στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας, και ιδιαίτερα στα υψηλά ελλείμματα και το υψηλό χρέος.
Στενά τα δημοσιονομικά όρια, ανέφικτοι οι στόχοι του προϋπολογισμού χωρίς πρόσθετα μέτρα
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, οι δυσκολίες είναι αυξημένες. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2008 κινείται ήδη εκτός στόχων, οι οποίοι έτσι και αλλιώς όπως είχε τονίσει το ΙΟΒΕ ήταν ανέφικτοι. Τα έσοδα υπολείπονται των στόχων κατά σχεδόν δύο δισεκ. ευρώ, ενώ και στην πλευρά των δαπανών σημειώνονται μεγάλες αποκλίσεις από τους αρχικούς στόχους. Ήδη το έλλειμμα για το 2007 επανεκτιμήθηκε στο 3,5% του ΑΕΠ αντί πρόβλεψης 2,7%, ενώ και το έλλειμμα του 2008 ενώ προβλεπόταν αρχικά στο 1,6% του ΑΕΠ εκτιμάται (ΥΠΟΙΟ) ότι θα διαμορφωθεί στο 2,5%. Στην πραγματικότητα η πρόβλεψη αυτή στηρίζεται κυρίως στην αύξηση της αξίας των αποθεματικών των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και στην αύξηση του στοιχείου των εθνικολογιστικών προσαρμογών, υποθέσεις οι οποίες δύσκολα ερμηνεύονται σε μια εποχή που η αξία των αποθεματικών πολλών ταμείων μειώνεται λόγω πτώσης των τιμών στο χρηματιστήριο. Έτσι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα διαμορφωθεί το 2008 πάνω από το 3% του ΑΕΠ.
Σε ότι αφορά τον προϋπολογισμό του 2009 οι προβλέψεις για τα έσοδα και τις δαπάνες είναι επίσης εξαιρετικά αισιόδοξες και δύσκολα επιτεύξιμες, χωρίς τη λήψη πρόσθετων μέτρων. Στην πλευρά των εσόδων η αύξηση κατά 15%, χωρίς μάλιστα πρόσθετα φορολογικά μέτρα είναι πολύ μεγάλη και συνεπάγεται ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων (ως προς το ΑΕΠ) της τάξης του 2,25, επίδοση που δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη δημοσιονομική ιστορία της χώρας. Στην πλευρά των δαπανών, ο ρυθμός αύξησης είναι σημαντικά μεγαλύτερος από την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ, παρά τη μείωση των δαπανών του ΠΔΕ. Την ίδια στιγμή οι δαπάνες για εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους αυξάνονται μόνο κατά 6,2%, πρόβλεψη μάλλον υποεκτιμημένη, αφού το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου διευρύνεται σταθερά τους τελευταίους μήνες.
Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης για το 2009 θα ξεπεράσει και πάλι το 3% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος, που παραμένει σταθερά πάνω από το 100% του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στο σημερινό περιβάλλον πιστωτικής στενότητας και παρά τη μείωση των επιτοκίων, δύσκολα θα εμφανίζει τάσεις μείωσης.
Συμπερασματικά, η επίτευξη των στόχων του προϋπολογισμού του 2009, χωρίς πρόσθετα μέτρα και χωρίς ανατροπή του γενικότερου οικονομικού περιβάλλοντος προς το ευνοϊκότερο, θα είναι πολύ δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Οι δυνατότητες για άσκηση επεκτατικής πολιτικής, είναι πλέον πολύ περιορισμένες, όχι λόγω του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά κυρίως λόγω των περιορισμών του τίθενται από τις χρηματαγορές. Μια γενικευμένη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής θα δώσει ένα αρνητικό σήμα στις αγορές και αυτό θα έχει δυσμενείς συνέπειες στο κόστος χρηματοδότησης της οικονομίας γενικότερα.
Επεκτατική δημοσιονομική πολιτική;
Εξάλλου, μια γενικευμένη επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, σε μια χώρα με σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω το έλλειμμα του ισοζυγίου, χωρίς να τονώσει ανάλογα την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα. Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια και σε ένα περιβάλλον ανοδικής οικονομικής δραστηριότητας υιοθετήθηκε επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, χωρίς προσπάθεια δημιουργίας πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό (αντικυκλική πολιτική). Με την αναμενόμενη οικονομική επιβράδυνση σήμερα θα επιβαλλόταν η άσκηση μιας πιο επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής για να τονωθεί η ζήτηση, όμως δεν υπάρχουν πλέον τα περιθώρια.
Επιβραδύνεται η εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, σταθερά υψηλότερη όμως της ευρωζώνης
Η αναθεώρηση των μακροοικονομικών μεγεθών από την ΕΣΥΕ, οδήγησε σε σημαντικές διαφοροποιήσεις για ολόκληρη την περίοδο από το 2001 και μετά και ιδιαίτερα τη διετία 2004-2005. Ο μέσος ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ την πενταετία 2001-2005 εκτιμάται με τα νέα δεδομένα στο 4,2% έναντι 4,4%, ενώ από την άλλη πλευρά, η διετία 2006-2007 χαρακτηρίζεται από οριακά ισχυρότερη ανάπτυξη, 4,3% αντί 4,1%. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η υποχώρηση του ετήσιου ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας το τρίτο τρίμηνο του 2008, στο 3,1%, είναι από τις χαμηλότερες επιδόσεις της τελευταίας τριετίας. Κύριοι προσδιοριστικοί παράγοντες της οικονομικής δραστηριότητας εξακολουθούν να είναι η τελική κατανάλωση και οι επενδύσεις, αμφότεροι όμως ιδιαίτερα εξασθενημένοι σε σχέση με προηγούμενα έτη. Βελτίωση παρατηρείται μόνο στον εξωτερικό τομέα, καθώς αμβλύνεται η αρνητική συμβολή του στο ΑΕΠ.
Οι περισσότεροι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας σημειώνουν επιβράδυνση ή ακόμα και υποχώρηση από το καλοκαίρι του 2008, εξέλιξη που αποτυπώνει τις επιπτώσεις της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Οι συνέπειες της πρόσφατης διεθνούς χρηματοπιστωτικής αναταραχής, διαχέονται σταδιακά στο σύνολο της οικονομίας και αναμένεται να αποτυπωθούν με εντονότερο τρόπο στο επόμενο διάστημα, καθώς η αγορά έχει αρχίσει να τις προεξοφλεί με απαισιόδοξες εκτιμήσεις και προβλέψεις.
Ανεργία
Η ανεργία διατηρείται στα επίπεδα του 7,2% το τρίτο τρίμηνο του 2008, βελτιωμένη σε σχέση με το 2007 (7,9%), ενώ σταθερότητα παρατηρείται και στην αύξηση της απασχόλησης (1%). Αν και σε ετήσια βάση θα διαμορφωθεί σε επίπεδο κάτω του 8%, οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις δείχνουν ανακοπή της πτωτικής της πορείας και πιθανή ενίσχυσή της στο αʼ τρίμηνο του 2009. Μόνο ο πληθωρισμός εμφανίζει πλέον σημαντική αποκλιμάκωση μετά από μία παρατεταμένη περίοδο έντονης ανοδικής πορείας, αν και σε ετήσια βάση θα διαμορφωθεί στα επίπεδα του 4,3% όπως είχε προβλέψει το ΙΟΒΕ από τον Ιούνιο. Η σημαντική μείωση των τιμών του πετρελαίου, αλλά περισσότερο η επιβράδυνση της δραστηριότητας, παρά τη μείωση των επιτοκίων, θα διατηρήσει σε χαμηλά επίπεδα τον πληθωρισμό κατά τους πρώτους μήνες του έτους, χαμηλότερα του 3%. Το ΙΟΒΕ συνεκτιμώντας όλα τα δεδομένα θεωρεί ότι ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ το 2009 θα επιβραδυνθεί στο 2% περίπου.
Πηγή Ημερησία
